Steven Vanden Bussche Apache
Steven Vanden Bussche studeerde geschiedenis aan de UGent, gaf een tijdlang les in het volwassenenonderwijs en is sinds 2005 in de journalistiek actief. Sinds 2017 onderzoekt en schrijft Steven voltijds voor Apache.
Havenbaas Fernand Huts legt zich neer bij het arrest waarmee het Gentse hof van beroep de verkoop vernietigde van ruim 460 hectare landbouwgronden van het Gentse OCMW. In een gesprek met Apache zegt Huts dat de bal nu in het kamp van het Gentse bestuur ligt. Het college van burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld) bezint zich nog steeds over een mogelijk cassatieberoep tegen het arrest.
In 2016 verkocht het Gentse OCMW een pakket van 467 hectare landbouwgronden in Zeeuws-Vlaanderen. Het Nederlandse bedrijf Bijloke BV, een dochter van een Luxemburgse vennootschap van havenbaas Fernand Huts (Katoen Natie) legde daarvoor 17,5 miljoen euro op tafel. Het OCMW investeerde de opbrengst nadien in onder meer een woonzorgcentrum.
Na een jarenlange juridische strijd vernietigde het Gentse hof van beroep in novermber 2022 de verkoop. Een koppel landbouwers uit Lokeren argumenteerde met succes dat ze geen eerlijke kans kregen, omdat de gronden in één pakket aan de hoogstbiedende verkocht werden.
Omdat de verkoopprijs 15% lager was dan de waarde van een taxatierapport uit 2014, volgde het hof de redenering dat er sprake was van onrechtmatige staatssteun. Eerder al zette ook de Europese Commissie vraagtekens bij de verkoop. De Commissie stuurde het hof van beroep een soort van ‘checklist’ om de wettigheid te beoordelen.
Debat
De verkoop van de landbouwgronden, die historisch behoorden tot het oude Gentse Bijlokehospitaal, leidde de afgelopen jaren tot een debat over de (uit) verkoop van publieke gronden.
Een doctoraatsonderzoek toonde overigens dat OCMW’s op tien jaar tijd bijna een vijfde van hun grond in Oost-Vlaanderen verkochten. Bovendien zetten lokale overheden op hun landbouwgronden amper in op echte landbouwdoelen.
Halfverwege september 2023, zowat tien maanden na het arrest, stuurt Bijloke BV een brief naar alle pachters. Daarin staat dat de landbouwers niet langer een pachtpenning aan de vennootschap van Huts moeten betalen.
“Over al hetgeen verband houdt met de pachtovereenkomst dient u zich rechtstreeks tot het OCMW te wenden, wij hebben hier geen bemoeienis meer mee”, schrijft Bijloke. In de brief staat ook dat Bijloke de pachtdossiers aan het OCMW zal teruggeven, wanneer die ernaar vraagt.
Cassatieberoep hangende
Vanwege het grote financiële belang voor de stadskas, verhuisde het dossier van het kabinet van schepen Rudy Coddens (Vooruit), tevens voorzitter van het Bijzonder comité voor de sociale dienst van het OCMW, naar dat van burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld). Het Gentse stadsbestuur bevestigt dat de pachters aangeschreven zijn, maar spreekt over een tijdelijke situatie.
“Dit beheer wordt momenteel praktisch intern voorbereid en zou enkel gelden tot aan een definitieve uitspraak, nadat alle gewone (een andere procedure voor het hof van beroep, red.) en buitengewone rechtsmiddelen (cassatieberoep, red.) zijn uitgeput, waarna de verhoudingen tussen partijen definitief zullen worden geregeld”, laat burgemeester De Clercq via zijn woordvoerder weten.
Het stadsbestuur besliste nog niet (formeel) om cassatieberoep aan te tekenen. Het Hof van Cassatie, het hoogste rechtscollege in België, gaat sowieso enkel nog over de wettigheid van de uitspraak, niet meer over de inhoud van de zaak.
“Het arrest is betekend en de beslissing om al dan niet cassatieberoep aantekenen zal binnen de geldende termijnen gebeuren”, zegt de woordvoerder van burgemeester De Clercq. De stad moet voor 8 december de knoop doorhakken. Op een politiek debat eind november 2022 zei het stadsbestuur dat het juridisch advies over een mogelijk cassatieberoep zou inwinnen. Dat advies is klaar, maar niet openbaar.
Gents burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld): ‘De beslissing om al dan niet cassatieberoep aantekenen zal binnen de geldende termijnen gebeuren’
Huts legt zich neer
Havenondernemer Fernand Huts hoopt dat er geen cassatieberoep komt. Hij zegt dat zijn juristen probeerden om een schikking te treffen met het OCMW, al beweert het Gentse stadsbestuur dat de contacten enkel draaiden rond de tijdelijke overdracht van de pachtdossiers.
“Wij hebben contact gehad met het OCMW om te zien of we rond de tafel aan oplossing konden vinden”, zegt Huts aan Apache. “Ze waren daar eerst voor te vinden, daarna kwamen ze erop terug en beslisten ze om het via de rechtbank af te handelen.”
“Op dit ogenblik is het OCMW zich aan het ingraven in een juridische procedure”, gaat Huts verder. “Wij en alleman staan voor immense problemen. Wij hebben die gronden indertijd bij een openbare verkoop gekocht op een — in onze ogen — volledig correcte manier door de hoogste prijs te bieden. Wij zijn niet veroordeeld, het OCMW Gent is veroordeeld.”
Fernand Huts: ‘We hebben geen idee waar deze zaak naartoe gaat. We weten wel dat de zaak ons veel geld kost aan juristen en ook de maatschappelijke kost groot is’
“We zijn feitelijk geen partij, we zijn enkel maar een tussenkomende partij. Wij zijn het conflict niet. Het OCMW moet nu weten wat het vervolgverhaal is”, zegt Huts.
Huts waarschuwt wel voor een aanslepende procedure. “De aktes zijn verleden in Nederland, sommige gronden zijn ondertussen doorverkocht, van andere gronden zijn perceelsgrenzen veranderd. Dit is een heel complexe zaak en de afhandeling zou waarschijnlijk enkele tientallen jaren kunnen duren.”
Voor ondernemer Huts is er ook nog een zakelijk probleem, want het geïnvesteerde kapitaal van Bijloke BV zit in de feiten geblokkeerd. “Wij lijden enorme schade. We hebben geen idee waar deze zaak naartoe gaat. We weten wel dat de zaak ons veel geld kost aan juristen en ook de maatschappelijke kost groot is.”
Activisten wijzen naar volksraadpleging
Activist Raf Verbeke (Recht op Recht), die mee aan de grondslag ligt van de procedure tegen de verkoop, roept het Gentse stadsbestuur op om geen cassatieberoep aan te tekenen. “Die gronden zijn opnieuw in publieke handen”, zegt Verbeke. “We roepen het OCMW op om die gronden opnieuw als actief in de boeken in te schrijven en te integreren in het landbouwbeleid van de stad.”
“We roepen het stadsbestuur ook op om politieke conclusies te trekken: verschuil je niet achter een arrest, maar roep je kiezers op om zondag te gaan stemmen (op de volksraadpleging over de verkoop van publiek vastgoed, red.).”
“Ook hun kiezers kunnen zich uitspreken over de vraag of publiek vastgoed geprivatiseerd moet worden. Zelfs al stemmen ze allemaal ‘neen’ dan pas krijg je een democratisch debat over de verkoop van publieke gronden.”
