SOCIALE WONINGBOUW
Sociale huisvesting krijgt zelfs overschot-budget van vorig jaar niet op
De wachtlijsten voor sociale woningen zijn lang, maar allicht zal er van het budget 2022 voor sociale woningbouw geen cent worden uitgegeven. De achterstand in de besteding van de middelen wordt almaar groter.
Wim Winckelmans
DE STANDAARD / Donderdag 11 augustus 2022 om 3.25 uur
Met 182.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning is de nood in Vlaanderen hoog. Daarom trekt de Vlaamse regering stevige bedragen uit voor de bouw en renovatie van sociale woningen, zowat een miljard euro per jaar in de vorm van leningen aan sociale huisvestingsmaatschappijen.
Maar de besteding van die middelen is problematisch. Jaar na jaar blijkt dat het budget niet opraakt. Het kan worden overgedragen naar het volgende jaar, maar daar verdringt het dan de besteding van de middelen van dat jaar zelf.
Budget verloren?
Zoals gevreesd is het nu – voor het eerst – zover dat de Vlaamse overheid zelfs geen eurocent van de in de begroting voorziene middelen voor sociale woningen van dit jaar zal gebruiken. Uit het antwoord van minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) op een vraag van Vooruit-Parlementslid Maxim Veys blijkt dat er in de eerste helft van dit jaar nog maar 244 miljoen euro is toegekend voor leningen aan huisvestingsmaatschappijen. En dat terwijl er nog 1,1 miljard euro over is van vorig jaar.
• Geen sociale woning voor wie te veel spaargeld heeft
In het huidige tempo zal dus amper de helft van het geld van 2021 dit jaar toegekend kunnen worden. De rest dreigt verloren te gaan voor de sector, aangezien de middelen maar één jaar overgedragen mogen worden. Het budget voor dit jaar – 904 miljoen euro – blijft helemaal onaangeroerd. Het kan wel worden overgeheveld naar volgend jaar, maar dat vergroot alleen de flessenhals als het tempo waarin wordt gebouwd en gerenoveerd niet omhoog gaat.
De belangrijkste reden waarom de sociale huisvestingssector de beschikbare leningen niet opneemt, is de geplande fusieoperatie van de sociale huisvestingsmaatschappijen en de sociale verhuurkantoren. Daardoor wachten de sociale huisvestingsmaatschappijen met initiatieven tot er duidelijkheid is over hun toekomst.
De sociale huisvestingsmaatschappijen wachten met initiatieven tot er duidelijkheid is over hun toekomst.
Ook de groeiende complexiteit van projecten en de logge overlegprocedure spelen een rol. In het Vlaams regeerakkoord is afgesproken om de financiering van sociale huisvesting te beperken in gemeenten die hun doelstelling voor het aantal sociale huurwoningen al hebben bereikt.
Privésector
Diependaele stelde begin dit jaar voor om 500 miljoen euro te redden door dat bedrag over te hevelen naar de privésector, die er woningen mee kan bouwen voor mensen die net niet in aanmerking komen voor een sociale woning. Na kritiek van experts en binnen de eigen meerderheid werd dat voorstel aangepast: privébedrijven kunnen ondersteuning krijgen, maar moeten er wel sociale woningen mee bouwen.
De bedoeling was om er een eenmalige operatie van te maken, maar aangezien het bouw- en renovatietempo dit jaar niet omhooggaat, zal het probleem zich ook volgend jaar stellen.
De Vlaamse regering heeft intussen wel een akkoord bereikt over de fusieoperatie van de sociale huisvestingsmaatschappijen. Van de 134 huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren in Vlaanderen blijven er volgend jaar nog 42 over. Of er dan een inhaalbeweging volgt, valt af te wachten.
‘Ik zie weinig tekenen van beterschap’, zegt Veys. ‘Het fusieproces verloopt moeizaam. Enkele huisvestingsmaatschappijen zullen tegen midden 2023 misschien klaar zijn om zich opnieuw op hun kerntaken te concentreren, maar bij andere zie ik weinig politieke wil. En Diependaele staat erbij en kijkt ernaar. Ik vraag me af hoeveel voorbedachte rade hierbij speelt.’
Diependaele lacht die aantijging weg. ‘Deze wachtlijst was perfect te voorspellen toen de socialisten in 2013 de inkomensgrens hebben verhoogd waarboven je niet meer in aanmerking komt voor een sociale woning. Het is typisch socialistisch om mensen iets te beloven zonder een idee te hebben hoe dat moet worden gerealiseerd.’
