Stand van Nederland: Generatie Europa – 1 mei 2024 — 13:08
Wooncrisis in Ierland nog erger dan in Nederland: ‘Het is één grote financiële en maatschappelijke ramp’
Onze minister wil zoveel mogelijk mensen naar die vrije markt.
Al zijn huidige handelingen verkoopt hij als 'optimaliseren van de soc huurmarkt'
Niet alleen in Nederland ligt de woningmarkt op zijn gat, ook in Ierland is wonen voor veel mensen onbetaalbaar geworden. In de afgelopen twintig jaar is het aantal millennials met een koopwoning gehalveerd, terwijl in diezelfde periode de prijs voor een huurhuis is verdubbeld. “De huisvesting in Ierland is één grote financiële en maatschappelijke ramp. Zo erg is het hier in decennia niet geweest”, zegt beleidswetenschapper Rory Hearne.
“Mensen hebben het echt zwaar”, uit Hearne, expert op het gebied van de Ierse huisvestingscrisis, zijn zorgen. Volgens hem is het probleem terug te voeren naar de periode in de jaren 90 en 2000, toen de Ierse regering stopte met de bouw van sociale woningen en de woningvoorziening aan de markt overliet.
Er zijn wel nieuwe, prijzige vrijesectorwoningen gebouwd, maar geen sociale huurwoningen die gewone mensen kunnen betalen. “Er is een enorme kloof tussen de economische groei en de flink gestegen dakloosheid”, vertelt Hearne in Stand van Nederland: Generatie Europa op NPO 2.
Duizenden daklozen
Omdat Ierland vrijwel geen rechten voor huurders kent, kan het zo zijn dat mensen die in een huurwoning zitten zonder reden op straat worden gezet. Het aantal daklozen is mede daardoor de afgelopen paar jaar gestegen van 4000 naar 14.000. Ruim een derde daarvan betreft kinderen. “Zulke cijfers zijn ongekend”, aldus Hearne.
Het toenemend aantal daklozen komt volgens Hearne ook door het feit dat de regering investeringen op de private markt stimuleert. “Ze laten daarbij na om huurders te beschermen, omdat ze vrezen dat huurbescherming vastgoedinvesteerders zal afschrikken.”
Sinead Griffin woont nog thuis
.
40 procent van de Ieren onder de 40 jaar woont door de wooncrisis nog thuis bij zijn of haar ouders. Ter vergelijking: in Nederland is dat momenteel 10 procent. Inmiddels is Ierland uitgegroeid tot het allerduurste Europese land om te wonen. Veel Ieren verlaten daarom noodgedwongen de hoofdstad Dublin om elders in het land een geschikte woonruimte te vinden.
Zo ook Sinead Ellen Griffin, die haar huis in de hoofdstad kwijtraakte. Ze keerde terug naar haar ouders in haar geboorteplaats Waterford. “Toen ik weer terug was, zag ik pas hoe ernstig de wooncrisis was. Verhuizen bleek onmogelijk met deze huurprijzen. Ik wilde hogerop komen, maar dat lukte gewoon niet.”
Griffin woont inmiddels alweer vijf jaar in haar ouderlijk huis. “Als je bijna 35 bent en je slaapt nog steeds in je kinderkamer, dan doet dat iets met je gemoedstoestand. Je stagneert. Dat komt niet door iets wat we niet hebben gedaan, maar door de omstandigheden.” Frustrerend voor deze mensen is het feit dat in een stad als Waterford honderden woningen leegstaan. “Het is niet dat we de faciliteiten niet hebben, maar ze zijn simpelweg niet beschikbaar.”
Ieren die denken dat een stad als Waterford de ideale uitkomst is, hebben het dus mis. Ook hier betalen huurders ruim 1400 euro per maand voor een tweekamerappartement. Op het dieptepunt in de Ierse huurwoningcrisis, twee jaar geleden, waren in heel Ierland, een land van 5,1 miljoen inwoners, slechts 851 huurwoningen beschikbaar. Het resultaat: honderden mensen die letterlijk in de rij stonden voor een paar vrijgekomen vierkante meters.
50.000 woningen
Door de economische crisis is sinds 2011 tien jaar lang amper een nieuw huis gebouwd in Ierland, vertelt senator van de centrumrechtse partij Fianna Fáil Mary Fitzpatrick op een bouwplaats waar 1000 nieuwe woningen moeten verrijzen. “Het was een doemscenario van tien jaar lang te weinig aanbod, verergerd door een sterk verhoogde vraag door bevolkings- en economische groei.”
Het aanbod is omhooggegaan, maar niet het juiste aanbod, aldus Hearne. “Er zijn meer dan 50.000 nieuwe woningen per jaar nodig, maar dit jaar komen er maar 33.000 bij. Een groot verschil. Gemeentes bouwen elk jaar duizenden woningen in bijvoorbeeld Nederland. Dat moeten we hier ook doen.”
“We hebben het meest uitgebreide landelijke woningbouwplan in Europa”, countert Fitzpatrick. “Onze huizenbouwcijfers zijn met afstand de hoogste van Europa.”
70 procent wil emigreren
70 procent van de jongere Ieren hebben geen vertrouwen meer dat het goedkomt en overwegen te emigreren, waaronder Griffin. Daar gelooft Fitzpatrick niet in. “Dat was een opiniepeiling of je weg zou willen. De statistieken laten echter zien dat het aantal emigranten en remigranten gelijk is.”
Hearne pleit voor meer Europese samenwerking op het gebied van huisvesting. “Want er is niet alleen hier een huizencrisis, ook in Nederland, Portugal en Spanje. Niet zo erg als in Ierland, maar het wordt steeds erger. Huisvesting zal één van Europa’s voornaamste proeven worden in de toekomst. Als Europa zijn jongeren geen woonruimte kan bieden, wat voor toekomst hebben ze dan?”
